Introductie De auteur, een methodologenwandel Deel I. Wat, waarom en hoe we onderzoeken 1 Onderzoek met een extern doel 1.1. Handelingsproblemen in soorten en maten 1.2. Soort probleemanalyse per probleemtype 1.3. Drie modellen van praktijkgericht onderzoek 1.4. Hoe uit deze modellen te kiezen? 1.5. Verwarrende namen en praktijken 1.6. Een eigen status en methodologie 2 Diagnose als fundament van verandering 2.1. Diagnose complexer dan gedacht 2.2. Causale modellering als hulpmiddel 2.3. Vuistregels die niet kloppen 2.4. Keuze van een oplossingsrichting 2.5. Drie typen diagnostisch onderzoek 2.6. Diagnose multivariaat gezien 3 Observatie: archetype van onderzoek 3.1. Waarneming in sociale disciplines 3.2. Waarneming per onderzoeksdomein 3.3. Zwakte van het stellen van vragen 3.4 Waarom twee ogen en één mond 3.5. Observatie kost veel tijd 3.6. Zonder training geen betrouwbaarheid 4 Wat onderzoekers bezielt 4.1. Samenleving als inspiratiebron 4.2. Wetenschapsfilosofie als kompas 4.3. Theorie als voedingsbodem 4.4. Implicaties voor het onderwijs Deel II. Strategieën maken het kennisproduct 5 Hoe sterk is kwantitatief onderzoek 5.1 Meetfouten vergezellen een survey 5.2. Zeven vereisten voor causaal bewijs 5.3. Weerbarstige empirische bewijsvoering 5.4. Strategieën voor causaal onderzoek 5.5. Verschillen staan niet voor veranderingen 5.6. No response verwoestend voor resultaten 5.7. Waarom dan nog een survey? 6 Causale modellering van de werkelijkheid 6.1. Correlatie en causaliteit 6.2. Nomothetische verklaring 6.3. Verklaring versus beheersing 6.4. Pad- versus sd-modellen 6.5. And never the twain shall meet 7 Spel met zicht op menselijk gedrag 7.1. Gaming als exploratief experiment 7.2. Gaming als modellering van de werkelijkheid 7.3. Gaming als vorm van participatief onderzoek 7.4. Sterkten en kansen 7.5. Beperkingen en bedreigingen 8 Case study als onderzoeksstrategie 8.1. Gevalsstudie; valse of eigen identiteit? 8.2. De valkuil van reductionisme 8.3. Holisme als kenmerk en uitdaging 8.4. De case study herbeschouwd 9 Onderzoeken; from scratch of geleid? 9.1. De onderzoeker gestuurd 9.2. Zoeken naar de bekende weg 9.3. Waarom een onderzoek sturing geven 9.4. Waarom de onderzoeker vrijlaten Deel III. Onderzoekers vakmanschap 10 Probleemstelling: van volzin tot methodiek 10.1. Methodologie in warrige evolutie 10.2. Het zwarte gat van onderzoek 10.3. Helder wat en waarom van onderzoek 10.4. Een vlotte uitvoering van onderzoek 10.5. Zinvolle onderzoeksresultaten 11 Openheid betrachten en distantie bewaren 11.1. Transparantie waarvan 11.2. Waarom openheid belangrijk 11.3. Hoe een onderzoek werkelijk verloopt 11.4. Tussen ontvankelijkheid en distantie 12 Argumenteren in de wetenschap 12.1. Klassieke argumentatieleer ontoereikend 12.2. Wanneer en hoeveel argumenteren 12.3. Argumentatieobjecten, -gronden en -doelen 12.4. Twee modellen van argumentatie 12.5. Implicaties voor het onderwijs 13 Wetenschapsfilosofie: franje of frame 13.1. De praktijk van onderzoek 13.2. Heeft methodologie invloed? 13.3. Wetenschapsfilosofie in de praktijk 13.4. Implicaties voor het onderwijs 14 Hoe studenten (niet) leren onderzoeken 14.1. Methodeonderwijs deficiënt en achterhaald 14.2. Academisch vakmanschap 14.3. Omstreden primaat van de rede 14.4. Vier fasen van leren onderzoeken 14.5. Een voorbeeldcurriculum Referenties Register