inhoudsopgave - 6
HOOFDBETOOG - 12
ten geleide - 14
1 toekomstverkennen anno 2010 - 16
2 historie van toekomstverkennen invogelvlucht - 24
3 toekomstverkenning in de beleidspraktijk(1) - 36
4 voorspellen voorbij: uitgangspuntenvoor toekomstverkenning - 50
5 benaderingen voor het verkennen van detoekomst - 66
6 toekomstverkenning in de beleidspraktijk(2) - 90
7 valkuilen en uitdagingen - 102
8 samenvatting en conclusie - 122
bijlage: gesprekspartners en interviews1 - 144
ESSAYS - 152
woord vooraf bij de essays - 154
1 een korte geschiedenis van denaoorlogse praktijk van toekomstverkenningin nederland1 - 156
2 technologie in een zee van verwachtingen - 186
3 beleid, politiek en toekomstverkenning - 202
4 hoe toekomstverkenningen wordengebruikt - 224
5 waarom beleidsmakers de resultaten vantoekomststudies niet zullen aanvaarden - 242
6 futures studies for a new era –experiences from the swedish institutefor futures studies - 252
7 scenario’s voor besluitvorming:lessen uit de pioniersjaren bij shell - 260
Rapporten aan de regering - 276
Uit zicht
Toekomstverkennen met beleid
Van beleidsmakers en politici wordt verwacht dat zij verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst van de samenleving door onwenselijke toekomsten de pas af te snijden en nastrevenswaardige toekomsten dichterbij te brengen. We kunnen echter niet voorspellen welke kant toekomstige ontwikkelingen op zullen gaan. Daarnaast kunnen zich in de toekomst mogelijkerwijs veranderingen voordoen die we op dit moment nog helemaal niet in het vizier hebben. Toekomstgericht beleid vereist het anticiperen op mogelijke, doch onzekere ontwikkelingen. Het nadenken over de lange termijn kan in beleid en politiek op verschillende manieren vorm krijgen. Toekomstverkenning is een manier om dat systematisch te doen. Maar wat geldt als goed toekomstverkennen?
In de bundel Uit zicht: toekomstverkennen met beleid wordt een actueel begrippenkader uiteengezet om kritisch op toekomstverkenning te kunnen reflecteren en worden valkuilen en uitdagingen inzichtelijk gemaakt. De Verkenning biedt een basis om in een beleidscontext over de toekomst na te denken en gebruik te maken van toekomstverkenning. Zo wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van langetermijnoriëntatie in beleid.