Vrij van het Spaanse juk en mét de Prins van Oranje overgegaan naar de gereformeerde godsdienst, stichtten veel stadsbesturen in de Republiek der Verenigde Nederlanden aan het einde van de zestiende of in het begin van de zeventiende eeuw een openbare bibliotheek. Historische stadsbibliotheken in Nederland biedt voor het eerst een overzicht van deze vroege stadsbibliotheken. Gerenommeerde boekhistorici en beheerders van historische, stedelijke boekenverzamelingen presenteren hier de ontstaansgeschiedenis en de inhoud van hun bibliotheek.